متن درس اول
الدَّرْسُ الْأَوَّلُ
مِنَ الْأَشعارِ الْمَنسُوبَةِ إِلَى الْإِمَامِ عَلَيَّ
الداءُ وَ الدَّواء
دواؤُكَ فِيكَ وَمَا تُبْصِرُ
و داؤُكَ مِنكَ وَلا تَشْعُرُ
أَتَزْعَمُ أَنَّكَ جِرْمُ صَغير وَ فِيكَ انْطَوَى الْعَالَمُ الْأَكْبَرُ
النَّاسُ أَكْفاء
النَّاسُ مِن جِهَةِ الْآباءِ أَكْفَاءُ أَبـوهُمُ آدَمَ وَالْأُمُّ حَوَاءُ
وَقَدْرُ كُلِّ امْرِئٍ مَا كَانَ يُحْسِنُهُ و للرجالِ عَلَى الْأفعالِ أَسماء
فَفُرْ بِعِلْمٍ وَلَا تَطْلُبْ بِهِ بَدَلاً فَالنَّاسُ مَوتَى وَأَهْلُ العِلْمِ أَحياءُ
الْفَخْرُ بِالْعَفَافِ
أَيُّهَا الْفَاخِرُ جَهلاً بِالنَّسَبْ إِنَّمَا النَّاسُ لِأُمَ وَلِأَبْ
هَلْ تَراهُم خُلِقوا مِن فِضَّةٍ أَمْ حَدِيدٍ أَمْ نُحَاسٍ أَمْ ذَهَبْ
بَلْ تَراهُم خُلِقوا مِنْ طِينَةٍ هَل سِوى لَحْمٍ وَعَظْمٍ وَعَصَبْ
إِنَّمَا الْفَخْرُ لِعَقلِ ثَابِتٍ وَحَياءِ وَعَــــافٍ وَأَدَبْ
پاسخ و معنی متن درس اول دوازدهم انسانی
سلام دانشآموزان عزیز! متن درس اول شما شامل اشعار زیبایی است که به امام علی (ع) منسوب است. این اشعار به موضوعات مهمی مانند شناخت خود، برابری انسانها و ارزش دانش میپردازد. بیایید ترجمهٔ روان و نکات مهم آن را بررسی کنیم.
### ۱. الداءُ وَ الدَّواء (درد و درمان)
| متن عربی | ترجمهٔ روان |
| :--- | :--- |
| **دواؤُكَ فِيكَ وَمَا تُبْصِرُ** | درمانت در درون توست، در حالی که آن را نمیبینی. |
| **و داؤُكَ مِنكَ وَلا تَشْعُرُ** | و دردت هم از خود توست، در حالی که احساسش نمیکنی (به آن آگاهی نداری). |
| **أَتَزْعَمُ أَنَّكَ جِرْمُ صَغير** | آیا گمان میکنی که تو پیکر کوچکی هستی؟ |
| **وَ فِيكَ انْطَوَى الْعَالَمُ الْأَكْبَرُ** | در حالی که جهان بزرگتر در تو پیچیده شده است (وجود دارد). |
**نکتهٔ کلیدی:** این قسمت بر **خودشناسی** تأکید دارد؛ یعنی ریشهٔ بیماریهای روحی و راهحل آنها در وجود خود انسان است و انسان باطن بزرگی دارد.
### ۲. النَّاسُ أَكْفاء (مردم برابرند)
| متن عربی | ترجمهٔ روان |
| :--- | :--- |
| **النَّاسُ مِن جِهَةِ الْآباءِ أَكْفَاءُ** | مردم از جهت پدران، برابرند (همتا و یکساناند). |
| **أَبـوهُمُ آدَمَ وَالْأُمُّ حَوَاءُ** | پدرشان آدم و مادرشان حوّاست. |
| **وَقَدْرُ كُلِّ امْرِئٍ مَا كَانَ يُحْسِنُهُ** | و ارزش هر انسانی به چیزی است که آن را خوب انجام میدهد (مهارت و عملش). |
| **و للرجالِ عَلَى الْأفعالِ أَسماء** | و انسانها به واسطهٔ کارهایشان نامها (شهرت و شناخته) میشوند. |
| **فَفُرْ بِعِلْمٍ وَلَا تَطْلُبْ بِهِ بَدَلاً** | پس با دانش، رستگار شو و برای آن جایگزینی مخواه (دنبال چیزی دیگری به جای دانش نرو). |
| **فَالنَّاسُ مَوتَى وَأَهْلُ العِلْمِ أَحياءُ** | زیرا مردم مردهاند و اهل دانش زندگان هستند. |
**نکتهٔ کلیدی:** این بخش بر **برابری نژادی/اجتماعی** و ارجحیت **علم و عمل شایسته** بر حسب و نسب تأکید دارد.
### ۳. الْفَخْرُ بِالْعَفَافِ (افتخار به پاکدامنی)
| متن عربی | ترجمهٔ روان |
| :--- | :--- |
| **أَيُّهَا الْفَاخِرُ جَهلاً بِالنَّسَبْ** | ای کسی که با نادانی به حسب و نسب خود افتخار میکنی، |
| **إِنَّمَا النَّاسُ لِأُمَ وَلِأَبْ** | مردم فقط برای یک مادر و یک پدر هستند (از یک اصل و نسباند). |
| **هَلْ تَراهُم خُلِقوا مِن فِضَّةٍ أَمْ حَدِيدٍ** | آیا آنها را میبینی که از نقره یا آهن آفریده شدهاند، |
| **أَمْ نُحَاسٍ أَمْ ذَهَبْ** | یا از مس یا طلا؟ |
| **بَلْ تَراهُم خُلِقوا مِنْ طِينَةٍ** | بلکه آنها را میبینی که از گِل (سرشت) آفریده شدهاند. |
| **هَل سِوى لَحْمٍ وَعَظْمٍ وَعَصَبْ** | آیا جز گوشت و استخوان و پی (عصب) هستند؟ |
| **إِنَّمَا الْفَخْرُ لِعَقلِ ثَابِتٍ** | افتخار تنها به خِرَدِ استوار و ثابت، |
| **وَحَياءِ وَعَــــافٍ وَأَدَبْ** | و حیا، پاکدامنی و ادب است. |
**نکتهٔ کلیدی:** این قسمت بر بیارزشی **افتخار به نسب** و اهمیت **ویژگیهای اخلاقی** مانند عقل، حیا، عفت و ادب در تعیین ارزش واقعی انسان متمرکز است.
واژگان درس
الْمُعْجَمِ
انطوی : به هم پیچیده شد (مضارع: ينطوي)
الداء : بیماری
أَبْصَرَ : نگاه کرد
زَعَمَ : گمان کرد
الْمَرَضِ - الشَّفاء ، الصِّحَّة
العظم : استخوان «جمع: العِظام»
اللحم : گوشت «جمع: اللحوم»
النحاس : مس
الْبَدَل : جانشین «جمع: الأبدال»
سوى : جز
الْجِرم : پیکر «جمع: الأجرام»
الطين ، الطينة : گل ، سرشت
الحديد : آهن
الْعَصَب : پی ، عصب «جمع: الأعصاب»
پاسخ و معنی واژگان درس اول دوازدهم انسانی
یادگیری واژگان جدید یکی از مهمترین بخشهای هر درس است. در اینجا واژههای کلیدی درس اول را همراه با معنی و نکتههای لازم آوردهایم:
### واژگان مهم درس اول
| کلمهٔ عربی | معنی فارسی | جمع یا مشتقات | توضیح تکمیلی |
| :--- | :--- | :--- | :--- |
| **الداء** | بیماری، درد | - | مترادف: **المرض** |
| **انطوی** | به هم پیچیده شد، دربرگرفت | مضارع: **يَنطَوِی** | به معنی نهفته بودن چیزی در چیزی دیگر |
| **أَبْصَرَ** | نگاه کرد، دید | - | ریشهٔ بصارت |
| **زَعَمَ** | گمان کرد | - | به معنی خیال کردن یا ادعا کردن |
| **الْجِرم** | پیکر، جسم | جمع: **الأجرام** | به معنی کالبد یا جرم |
| **الْبَدَل** | جانشین | جمع: **الأبدال** | به معنی جایگزین |
| **سوى** | جز | - | حرف استثنا |
| **الطين / الطينة** | گِل، سرشت | - | اشاره به اصل آفرینش انسان |
| **الحديد** | آهن | - | فلزی محکم |
| **النحاس** | مس | - | فلزی به رنگ قرمز |
| **اللحم** | گوشت | جمع: **اللُّحوم** | بخش نرم بدن |
| **العظم** | استخوان | جمع: **العِظام** | بخش سخت بدن |
| **الْعَصَب** | پی، عصب | جمع: **الأعصاب** | مجرای حسی در بدن |
N
1403/06/10
سلام تدریس تون واقعا عالیه 👍 ممنونم خسته نباشید
نورالله نیک پور
1403/07/04
ممنون از توضیحاتتون بنده تخصصم عربی نیست ولی متأسفانه مدرسه درس عربی ۳ برای من گذاشتن حالا نیلز به
مهران لاله
1403/08/23
خیلی عالیه ممنون مخصوصا فیلم که خیلی عالیه
علی زنگنه
1403/09/20
4خدا خیرتون بده
فاطمه ایمانی
1403/10/10
سلام واقعا عالی بود ❤️ممنون از تدریستون